روانشناسی پول چیست و چگونه احساسات پولی را مهار می‌کند؟
انسانها روابط زیادی را در زندگی تجربه می‌کنند، مانند رابطه با دوست، والدین، همسر، شغل و پول. روان شناسی پول به بررسی روابط انسانها با پول می‌پردازد. کمک به بهبود احساسات و روابط افراد با پول نیازمند داشتن تخصص در زمینه‌ی روانشناسی پول است. در این مطلب توضیح می‌دهیم روانشناسی پول چیست و به بررسی احساسات مرتبط با پول می‌پردازیم. همچنین به سلامت روان و تأثیر آن بر روابط انسانها با پول و تأثیر خودآگاهی و روانشناسی پول بر مهار احساسات مرتبط به پول می‌پردازیم.
روانشناسی پول چیست؟
اکنون با بیان توضیحاتی به طور مفصل شرح می‌دهیم روانشناسی پول چیست. هیچ‌کس هنگام مواجهه با مسئله پول به طور کامل منطقی نیست. ما هر بار که حقوق می‌گیریم معتقدیم که پس‌انداز کردن به نفع ماست ولی انجام نمی‌دهیم. می‌دانیم که نیاز به یک برنامه مالی داریم اما آن را به تعویق می‌اندازیم؛ مقدار زیادی پول را از روی بی‌پروایی یا فراوانی یا مقدار خیلی کمی از آن را به‌خاطر احساس گناه خرج می‌کنیم. رفتار مالی ما اغلب باعث سرافکندگی ما می‌شود. می‌توان این رفتار‌ها و احساسات را به کمک روانشناسی پول به خوبی بررسی و اصلاح کرد.
بهتر است پول را به عنوان چیزی که با آن رابطه‌ای پیچیده داریم تصور کنیم. روانشناسی پول هم دقیقاً به بررسی رابطه شما با پول می‌پردازد. پول شما (و به طور گسترده‌تر اموال شخصی شما) یک دارایی ثابت نیست، بلکه مجموعه‌ی پیچیده‌ای از داده‌ها، چالش‌ها و فرصت‌هایی است که دور خود جمع کرده‌اید و با آنها تعامل و نسبت به آنها احساس دارید. شما تصمیماتی در رابطه با پول می‌گیرید که وضعیت اقتصادی‌تان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و این اثرات به نوبه خود در تعاملی دو سویه، بر روی احساسات و رفتارهای آینده شما تأثیر می‌گذارند. این رابطه‌ای است که در طول حیات تکامل می‌یابد.
سه نکته کلیدی که در مورد تجزیهوتحلیل روانشناسی پول باید بدانید، عبارت‌اند از:
- احساسات نقشی بسیار بزرگ را بازی می‌کنند؛
- اضطراب و طفره رفتن چرخه‌ای معیوب را می‌سازند؛
- از دیدگاه روانشناسی، شما نمی‌توانید از خانواده و گذشته خود فرار کنید.
بررسی احساسات و پول در روانشناسی پول
مهم‌ترین احساسات در رابطه با پول، ترس، گناه، شرم و حسادت است. ارزشش را دارد که مقداری تلاش کنید تا به کمک روانشناسی پول از احساسات به‌خصوصی که برای شما با پول مرتبط هستند آگاه شوید، زیرا بدون آگاهی، آنها بر تفکر منطقی غلبه کرده و اعمال شما را هدایت می‌کنند.
چه چیزی باعث ترس می‌شود؟ پاسخ‌های ممکن به اندازه تجارب افراد متنوع هستند. اما با توجه به بررسی‌هایی که در زمینه‌ی روانشناسی پول انجام شده‌است، ترس‌های رایج مرتبط با پول عبارتند از: به اندازه کافی پول نداشتن، ترس از احمق به نظر رسیدن، ترس از برانگیختن حسادت و ترس از لو رفتن یا تحقیر شدن. کسانی که در زمینه‌ی روانشناسی پول فعالیت می‌کنند، می‌توانند راهکار‌هایی برای مهار و بهبود این ترس ارائه دهند.
از لحاظ روانشناسی می‌توان گفت احساس گناه و شرم یکسان نیستند. احساس گناه مربوط به احساسی بد در مورد تأثیر منفی است که روی دیگران گذاشته‌اید. در حالی که احساس شرم زمانی برانگیخته می‌شود که خودتان را ناامید می‌کنید یا با حس خود نسبت به آنچه درست است همراه نمی‌شوید و مطابق با آن عمل نمی‌کنید. روانشناسی پول به این نتیجه رسیده است که احساس گناه می‌کنید زیرا بیشتر از دوستان خود پول دارید، یا کار نیکوکارانه‌ی به‌خصوصی انجام نداده‌اید، یا پولی را به سادگی به دست آورده‌اید. بررسی زمینه‌ای این احساسات به کمک روانشناسی پول می‌تواند به شما در پیدا کردن علت و بهبود احاساست‌تان نسبت به پول کمک کند.
شرم یکی از رایج‌ترین و قدرتمندترین احساسات مرتبط با پول و امور مالی در روانشناسی پول به حساب می‌آید. این حس اصلی‌ترین دلیلی است که مردم از انجام کاری که می‌دانند باید انجام دهند اجتناب می‌کنند. طبیعی است که وقتی از چیزی شرمگین هستید، سعی می‌کنید از مواجه شدن با آن اجتناب کنید.
در اینجا فقط برخی از مدل‌های احتمالی احساسات شرم‌آور مربوط به پول در روانشناسی پول بیان شده است:
- من پول کافی ندارم؛
- من از فکر کردن به مسائل مالی اجتناب کرده‌ام؛
- من از انجام کاری که قرار است درخصوص امور مالی انجام دهم (ایجاد یک شبکه امن، برنامه‌ریزی برای بازنشستگی، بودجه‌بندی معقول) اجتناب کرده‌ام؛
- من واقعاً در مورد همه اینها بی‌اطلاع هستم؛
- من خیلی خرج می‌کنم؛
- من وقتی ناراحت هستم خرید می‌کنم.
به کمک روانشناسی پول می‌توان احساسات مختلف مرتبط با پول را کشف و بهبود بخشید. حس شرم در تعامل با اجتناب از عمل، چرخه ای معیوب می‌سازند. وقتی بسیار شرمگین هستید، تمایل طبیعی این است که از رویارویی با هر چیزی که باعث ناراحتی شما می‌شود اجتناب کنید. خود این اجتناب منجر به شرم و اجتناب بیشتر می‌شود. از دید روانشناسی پول اتفاقی که در پی آن رخ می‌دهد این است که مالیات‌های شما عقب می‌افتد و همچنین شش سالی هست که تصمیم گرفته‌اید برای دیدن یک برنامه‌ریز مالی، وقت قرار ملاقات بگیرید اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. البته می‌توان راه حل این مورد را هم در روانشناسی پول به خوبی بررسی کرد.
افرادی که از پرداختن به نیازهای مالی اجتناب می‌کنند، اغلب به خود برچسب تعلل می‌زنند و تصور می‌کنند که تنبل یا بی‌انضباط هستند. این نگاه، توهین‌آمیز، قضاوت‌کننده و ناکارآمد است. محرک‌های روان‌شناختی اجتناب، زیربنای چیزی است که آن را اهمال کاری بنامیم. افراد متخصص در زمینه‌ی روانشناسی پول می‌توانند به انسان‌هایی که درگیر اهمال‌کاری در مسائل مالی هستند نیز کمک بسیاری بکنند. ما ذاتاً در هنگام مواجهه با چیزی که اضطراب‌آور یا ناراحت‌کننده است، انواع مختلفی از تدابیر اجتنابی را به کار می‌گیریم. نکته فریبنده این است که در کوتاه‌مدت، اجتناب برای کاهش اضطراب کارساز است. به همین دلیل، تمایل پیدا می‌کنید که دوباره آن را در شرایط مشابه تکرار کنید.
و مشکل به این شکل آشکار می‌شود. بگذارید با کمک روانشناسی پول بیشتر آن را بررسی کنیم. شما به این فکر می‌کنید که بنشینید و به وضعیت مالی خود نگاه کنید و یک برنامه مالی واقع‌بینانه ایجاد کنید. اما تنها فکر کردن به آن هم سطح اضطراب شما را افزایش می‌دهد، زیرا می‌ترسید نتوانید با این واقعیت روبرو شوید که به عنوان مثال، برای تحصیل فرزندان‌تان ذخیره مالی کافی ندارید. از دید روانشناسی پول می‌توان گفت که این اضطراب منجر به اجتناب می‌شود. کار را به تعویق می‌اندازید و حواس خود را پرت می‌کنید. در آن لحظه، سطح اضطراب شما بلافاصله کاهش می‌یابد و به شما توان مثبت برای اجتناب می‌دهد. از منظر روانشناسی پول باید بگوییم که شما این چرخه را بارها و بارها تکرار می‌کنید. اما هر بار کاهش فوری اضطراب، شما را به طور کامل به سطح اولیه پریشانی قبلی باز نمی‌گرداند. در نتیجه با گذشت زمان، سطح کلی اضطراب شما بیشتر و بیشتر افزایش می‌یابد.
الگوی بالا که به کمک روانشناسی پول بررسی شده با الگوی مقابله با کار دلهره‌آور مقایسه کنید. در مواجهه با حقایق، اضطراب شما به طور موقت افزایش می‌یابد. با این حال، اگر آن را تحمل کنید، سطح کلی اضطراب به طور پیوسته کاهش می‌یابد. شما باید آن افزایش کوتاه‌مدت پریشانی را تحمل کنید تا از کاهش طولانی‌مدت اضطراب پس از آن بهره‌مند شوید. در پایان، درسی که باید گرفت این است که واقعیت همیشه دوست شماست.
سایر احساسات مرتبط با پول که در روانشناسی پول بررسی شده‌اند، عبارت‌اند از حسادت، طمع، هیجان بیش از حد و یک پدیده روان‌شناختی اجتماعی به نام «همرنگ جماعت شدن». برخی از این موارد بیشتر به حوزه سرمایه‌گذاری حرفه‌ای مرتبط هستند تا امور مالی شخصی. در ادامه به دیگر موارد مرتبط با احساسات پولی و روانشناسی پول می‌پردازیم.
سلامت روان و بیماری روانی
موارد دیگری که در روانشناسی پول برای ریشه‌یابی مشکلات مالی بررسی می‌شوند مسائل سلامت روان افراد است. از هر سه آمریکایی یک نفر احتمالاً یکی از مشکلات سلامت روان زیر را در طول زندگی خود تجربه می‌کند: اختلال مصرف الکل، افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی و ADHD/ADD. هر یک از این موارد می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر امور مالی شخصی داشته باشد. در ادامه این اختلالات را از دید مسائل مالی و حوزه‌ی روانشناسی پول بررسی می‌کنیم.
استفاده بیش از حد از الکل یا سایر مواد منجر به قضاوت ضعیف، بی‌توجهی به امور مالی، به خطر افتادن شغل و پنهان‌کاری می‌شود.
افسردگی می‌تواند باعث ناتوانی شغلی یا حتی بیکاری شود. افراد افسرده اغلب به دلیل کمبود انرژی یا بی‌هدفی نمی‌توانند با مسئولیت‌های مالی روبرو شوند.
اما در این میان، اختلال دوقطبی به‌شکلی ویژه خطرناک است و باید از منظر روانشناسی پول به منظور بهبود روابط مالی، دقیق‌تر مورد بررسی قرار گیرد. تخمین‌های شیوع فعلی نشان می‌دهد که ۲.۴ درصد جمعیتی که به این اختلال مبتلا هستند، به شکل ژنتیکی از دوقطبی بودن رنج می‌برند. همچنین این امکان وجود دارد که تعداد بیشتری از افراد هستند که شامل نسخه‌های زیر آستانه دوقطبی بودن می‌شوند یا به شکلی بسیار خفیف دچار این بیماری‌اند و مشکل‌شان هرگز تشخیص داده نشده است. افراد دارای ژن‌های خفیف اختلال دوقطبی می‌توانند حالت‌های جنون خفیف به سختی قابل تشخیص را تجربه کنند. انرژی در این دسته از افراد افزایش یافته، بازداری‌های‌شان کاهش می‌یابد و برنامه‌های هیجان‌انگیز متعددی دارند. بنابراین به راحتی و بیش از حد تحریک می‌شوند و هزینه‌های خود را افزایش می‌دهند. به همین دلیل از دید روانشناسی پول ایده خوبی است که در این حالت از سفر خودداری کنید تا مبادا با تحمیل خرج بیش از حد به خود به خانه بازگردید. با همه اینها بسیاری از افراد خلاق و موفق در این حالت‌های ذهنی بسیار خوب عمل می‌کنند و موفق هم هستند.
اگر‌چه این بخش ارتباط چندانی با حوزه‌ی روانشناسی پول ندارد، اما لازم است این را بدانیم که ما معمولا مشکلات و توانایی‌های بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه (ADHD/ADD) را به‌درستی درک نمی‌کنیم به این دلیل که نام این بیماری غلط‌انداز است. این افراد درواقع کمبود توجه ندارند. اتفاقا اغلب توانایی تمرکز بیش از حد یا توجه شدید را دارند، اما فقط پیرامون کارهایی که واقعاً به آنها علاقه‌مند هستند. آنها قادرند که چیزهای خسته‌کننده یا پیش پا افتاده را کنار بگذارند. این دسته از افراد جزئیات و کارهای تکراری را به راحتی نادیده می‌گیرند (فکر کنید صورت‌حساب‌ها انباشته شده‌اند، پاکت‌ها باز نشده‌اند و …). راه حلی که روانشناسی پول به این افراد پیشنهاد می‌کند، واگذاری مدیریت مالی روزانه به یک نفر دیگر است. اما همین‌ها می‌توانند در برنامه‌ریزی در مقیاس بزرگ و برای کارهای دیگر عالی باشند. در ادامه به دیگر مواردی که روابط ما با پول می‌سازد از دیدگاه روانشناسی پول بررسی می‌کنیم.
تأثیرات خانواده و دوران کودکی هرگز پایان نمی‌یابد
تجزیهوتحلیل روانشناسی درباره‌ی پول از یک خانواده به خانواده‌ای دیگر، خاص و منحصر به فرد است. در این باره مسائلی مانند موارد زیر باید به کمک روانشناسی پول تحلیل شوند:
- در مورد کدام مسئله مالی می‌توان صحبت کرد؛
- چه کسی باید روی درآمدها و هزینه‌ها کنترل داشته باشد؛
- چه مسئولیت‌های مالی به چه جنسیتی اختصاص داده می‌شود؛
- پول تا چه اندازه در یک خانواده مهم یا بی‌اهمیت به حساب می‌آید.
علاوه بر این، همیشه داستان‌هایی پیرامون پول وجود دارد که بخشی از هویت یک خانواده است. به عنوان مثال شاید یک پدربزرگ کارآفرین ثروت خانوادگی را از دست داده و باعث ایجاد محافظه‌کاری بیش از حد در نسل‌های بعدی شده است. یا اینکه پدر و مادری ممتاز از ارث محروم شده‌اند. موارد بسیاری مانند این را می‌توان در روانشناسی پول بررسی کرد.
ممکن است فشارهای ظریفی را برای اصلاح اشتباهاتی که توسط نسل‌های قبلی مرتکب یا متحمل شده‌اند، تجربه کرده باشید. یا امکان دارد یک فشار داخلی را برای مقابله با ذهنیت پول در خانواده احساس کنید. همچنین اگر شما اولین نفر در خانواده خود هستید که موفق می‌شوید، شاید بخواهید به بقیه اعضای خانواده کمک کنید و نیازهای مالی خود را نادیده بگیرید. در ادامه توضیح می‌دهیم چگونه می‌توان احساسات پولی را به کمک روانشناسی پول مدیریت کرد.
چگونه احساسات پولی را به کمک روانشناسی پول مهار کنیم؟
پیش‌تر هم گفتیم که رشته‌ی روانشناسی پول به بررسی و بهبود روابط انسانها با پول کمک بسیاری می‌کند، البته این را هم باید بدانید که احساسات همیشه بد نیستند. به شما می‌گویند به چه چیزی علاقه دارید و چه چیزی واقعاً برای شما مهم است. به شما احساس زنده بودن می‌دهند. اضطراب هم همیشه بد نیست. سطوح خفیف تا متوسط اضطراب به شما انگیزه می‌دهند. آنها را برای مقابله با آنچه نیاز دارید مهار کنید و بدانید که وقتی این کار را انجام دهید، احساس بهتری خواهید داشت.
خودآگاهی، کلید است. بیشتر دنیای احساسی ما ناخودآگاه است. اما اگر بدانید باید به دنبال چه چیزی باشید و نقشه‌ای برای انواع احساسات و داستان‌های خانوادگی که می‌توانند بر روابط شخصی شما با پول تأثیر بگذارند داشته باشید، دسترسی به این کلید چندان سخت نیست. روانشناسی پول می‌تواند تا حدودی به شما در بهبود و کنترل روابط‌تان با پول کمک کند.
خلاصه
کمتر افرادی با حوزه‌ی روانشناسی پول آشنایی دارند. روانشناسی پول به ما در بررسی و بهبود روابط‌مان با پول و مسائل مالی می‌تواند کمک زیادی بکند. در این مطلب توضیح دادیم روانشناسی پول چیست و به بررسی احساسات انسانها نسبت به پول پرداختیم. همین‌طور به تأثیر خانواده و سلامت روان بر ارتباط انسانها با پول و مهار احساسات پولی به کمک خودآگاهی و روانشناسی پول پرداختیم. نظر شما درباره‌ی روانشناسی پول و تأثیر آن بر بهبود روابط انسانها با پول چیست؟ اگر سؤال یا دیدگاهی درباره‌ی روانشناسی پول دارید با ما در میان بگذارید.
منبع: forbes.com
