انواع نمودار و کاربرد هریک از آن‌ها برای نمایش اطلاعات
برای تجزیهوتحلیل مؤثر و ارائه‌ی نتایج، ممکن است مجبور باشید داده‌های زیادی را بررسی کنید. هنگامی که چندین منبع داده را مدیریت می‌کنید، حجم داده‌ها می‌تواند بسیار زیاد شود و این امر ممکن است شما را سردرگم و کلافه کند. در این شرایط بهتر است بدانید که چه داده‌هایی مهمند و باید پیگیری شوند. همچنین، باید بدانید که چگونه می‌توانید داده‌ها را بصری‌سازی و تجزیهوتحلیل کنید تا از آن‌ها اطلاعات کلیدی و عملی را به دست آورید. مهم‌تر از همه، اگر می‌خواهید از این نتایج و داده‌ها به طور کارآمد گزارش تهیه کنید، این مطلب ۱۰ نوع از کاربردی‌ترین انواع نمودار و نکات استفاده از آن‌ها را به شما ارائه می‌دهد تا از آن‌ها بهره ببرید.
۱۰ مورد از پرکاربردترین انواع نمودارها
حال ۱۰ مورد از انواع مختلف نمودار را بررسی می‌کنیم. به طور کلی محبوب ترین انواع نمودارها شامل موارد زیر هستند:
- نمودارهای ستونی (Column charts)؛
- نمودارهای میله‌ای (Bar charts)؛
- نمودارهای دایره‌ای (Pie charts)؛
- نمودارهای دوناتی (Doughnut charts)؛
- نمودارهای خطی (Line charts)؛
- نمودارهای مساحت (Area charts)؛
- نمودارهای پراکندگی (Scatter charts)؛
- نمودارهای عنکبوتی یا راداری (Spider/ Radar charts)؛
- نمودار گِیج یا عقربه‌ای (Gauge charts)؛
- نمودارهای مقایسه‌ای (Comparison charts).
در ادامه تصویر انواع نمودارهای بالا را آورده‌ایم.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها انتخاب مؤثرترین و مناسب‌ترین نوع از انواع نمودار برای کار مورد نظرتان است. به طور کلی اگر می‌خواهید مناسب‌ترین نوع از انواع نمودار را انتخاب کنید، باید تعداد کل متغیرها، نقاط داده و بازه‌ی زمانی داده‌های خود را در نظر بگیرید.
هر نوع از انواع نمودار مزایای خاص خود را دارد. به عنوان مثال نمودارهای پراکندگی برای نشان دادن روابط بین عوامل یا مفاهیم مختلف سودمند هستند، در حالی که انواع نمودار خطی برای نشان دادن روندها مناسب‌ترند.
۱. نمودارهای ستونی، از انواع نمودار
نمودارهای ستونی (Column chart) برای مقایسه‌ی حداقل یک مجموعه از نقاط داده مؤثرند. محور عمودی، که به عنوان محور Y نیز شناخته می‌شود، اغلب برای نشان دادن مقادیر عددی استفاده می‌شود و محور X در خط افقی یک دوره یا دسته‌هایی را به نمایش می‌گذارد که مقایسه می‌شوند.
به طور معمول نقاط داده در نمودارهای ستونی در این انواع هستند: گل، درختچه، خوشه‌ای، انباشته و درختی، که با استفاده از این انواع نقاط داده در رنگ‌های مختلف می‌توانید روندها را پیدا کنید. نمودار ستونی خوشه‌ای به طور ویژه در نمایش و تجزیهوتحلیل چندین مجموعه از داده‌ها سودمند است. با نمودارهای ستونی انباشته، می‌توانید درصد خاصی از داده‌های کلی را به سرعت بررسی کنید.
۲. نمودارهای میله‌ای
نمودارهای میله‌ای (Bar chart) یک نوع دیگر از انواع نمودار است و برای مقایسه‌ی مفاهیم و درصد در بین عوامل یا مجموعه‌ی داده‌ها سودمند واقع می‌شوند. کاربران در این نوع از انواع نمودار می‌توانند گزینه‌های متفاوتی را برای پاسخ‌دهندگان خود تعیین کنند، به عنوان مثال فروش سالانه یا سه ماهه. مشاهده می‌کنید که نمودارهای میله‌ای شبیه به نمودارهای ستونی است که در محور X آن قرار دارد.
اگر مطمئن نیستید که چه موقع از نمودارهای میله‌ای استفاده کنید، باید درمورد نوع خاص داده‌های اصلی و ترجیح شخصی خود تصمیم بگیرید. معمولا در مقایسه با انواع دیگر نمودار که در ادامه ذکر می‌کنیم، نمودارهای میله‌ای برای نمایش و مقایسه‌ی مجموعه‌های گسترده‌ی داده‌ها یا اعداد بهترند.
۳. نمودارهای دایره‌ای، از انواع نمودار
نمودارهای دایره‌ای (Pie chart) برای نشان دادن و تفکیک نمونه‌ها در یک بُعد مفیدند. این نمودار به شکل یک دایره است تا رابطه‌ی بین دسته‌های اصلی و زیر مجموعه‌ی داده‌های شما را به نمایش بگذارد. بهتر است هنگام کار با گروه‌های طبقه‌بندی شده‌ی داده‌ها، یا زمانی که می‌خواهید تفاوت‌هایی را بر اساس یک متغیر واحد در بین داده‌ها نشان دهید، از این نوع از انواع نمودار استفاده کنید.
در واقع شما می‌توانید هر گروه داده‌ی نمونه را در دسته‌های مختلف، به عنوان مثال جنسیت یا گروه‌های سنی مختلف، تجزیه کنید. برای پروژه‌های تجاری می‌توانید از نمودارهای نوع دایره‌ای برای نشان دادن اهمیت یک عامل خاص بر دیگر عوامل بهره ببرید. با این حال برای تجزیهوتحلیل چندین مجموعه داده‌ی مختلف باید از نمودارهای ستونی کمک بگیرید.
۴. نمودارهای دونات یا حلقه‌ای
نمودارهای حلقه‌ای (Doughnut chart) یکی دیگر از انواع نمودار هستند که از نظر مساحت موجود در مرکز برش بسیار به نمودارهای دایره‌ای شباهت دارند. نمودارهای نوع حلقه‌ای دارای چندین مولفه از جمله تقسیم بخش‌ها و معنای قوس یک بخش جداگانه هستند. این نوع از انواع نمودار برای تبیین رابطه بین نسبت گروه‌های مختلف داده مناسبند. کاربران در این حالت می‌توانند بر نسبت برش‌ها با یکدیگر تمرکز کنند. این نوع از انواع نمودار از طریق فضای خالی میانی‌شان جزئیات بیش‌تری را نسبت به نمودارهای دایره‌ای پوشش می‌دهند.
۵. نمودارهای خطی
نوع بعدی از انواع نمودار، نمودار خطی (Line chart) است که برای توضیح روند در طی زمان استفاده می‌شود. محور عمودی همیشه مقدار عددی، و محور X عوامل مرتبط دیگری را نشان می‌دهد. نمودارهای خطی را می‌توان با نشانگرها به شکل حلقه، مربع یا شکل‌های دیگر نشان داد.
نمودارهای خطی به اندازه‌ی انواع دیگر نمودارها رنگارنگ نیستند، اما کاربران به‌آسانی می‌توانند روند مجموعه‌ای از داده‌ها را در یک دوره‌ی خاص مشاهده کنند. همچنین با این نوع از انواع نمودار می‌توانید روند چندین گروه داده‌ی مختلف را نیز با یکدیگر مقایسه کنید. مدیران یا رهبران مالی ممکن است از نمودارهای خطی برای اندازه‌گیری و تجزیهوتحلیل روندهای بلند مدت در فروش، داده‌های مالی یا آمار بازاریابی استفاده کنند.
۶. نمودارهای مساحتی، از انواع نمودار
نمودارهای مساحتی (Area chart) که یک نوع دیگر از انواع نمودار هستند، بسیار شبیه به نمودارهای خطی‌اند، اما مانند موارد قبلی طرح‌بندی واضحی ندارند. این مورد از انواع نمودار برای نمایش دادن روند در طی یک دوره برای یک یا چند دسته‌‌بندی یا تغییرات بین چندین گروه از داده‌ها ایدئال است. نمودارهای مساحتی دارای دو نوع اصلی هستند: نمودار مساحتی انباشته و نمودار مساحتی تکمیل شده. هر دو نوع می‌توانند ماهیت مجموعه داده‌های انتخاب شده شما را نشان دهند.
۷. نمودارهای پراکندگی
نوع بعدی از انواع نمودار، نمودارهای پراکندگی (Scatter chart) هستند که برای تحلیل چگونگی قرارگیری اهداف مختلف در اطراف موضوع اصلی و ابعاد مختلف آن‌ها، بیشترین کاربرد را دارد. به عنوان مثال شما می‌توانید به سرعت انواع محصولات را بر اساس بودجه و قیمت‌های فروش مقایسه کنید. نمودارهای پراکندگی مولفه‌های مختلفی دارند: نشانگرها ، نقاط و خطوط مستقیم. همه‌ی این مولفه‌ها می‌توانند واحد داده‌های متفاوتی را نشان داده و به هم مرتبط کنند. شما می‌توانید نمودار پراکندگی را فقط با نشانگرها یا خطوط ترسیم کنید. به طور کلی نشانگرها برای نقاط داده‌ی کوچک و خطوط برای نقاط داده‌ی بزرگ بهتر هستند.
این نوع از انواع مختلف نمودار دارای نقاط مشابهی با نمودارهای خطی هستند، زیرا هر دو از محورهای عمودی و افقی برای نشان دادن نقاط داده‌ی مختلف استفاده می‌کنند. اما نمودار پراکندگی همچنین می‌تواند میزان تفاوت یک متغیر را با دیگری نشان دهند که به عنوان همبستگی شناخته می‌شود. همبستگی‌ها می‌توانند مثبت، منفی یا برابر با صفر باشند. به عنوان مثال میانگین مثبت به این معناست که داده‌ها در بیشتر اوقات به طور همزمان بر اساس زمان افزایش می‌یابند.
۸. نمودارهای عنکبوتی یا رادار، از انواع نمودار
نمودارهای عنکبوتی (Spider chart) که یکی دیگر از انواع نموار هستند، به عنوان نمودارهای وب، ستاره‌ای یا نمودارهای قطبی نیز شناخته می‌شوند. اگر مجموعه‌ی بزرگی از گروه‌های مختلف داده دارید، استفاده از نمودارهای عنکبوتی بهتر از نمودارهای ستونی به حساب می‌آید. نمودار رادار در بین انواع نمودار دوبعدی برای نمایش چندین گروه داده برای حداقل سه متغیر در محورها مفید است.
مدیران منابع انسانی معمولا برای بررسی الگوی مهارت گروه‌های مختلف کارمندان و عملکرد شغلی آن‌ها از این نوع از انواع نمودار استفاده می‌کنند. علاوه بر این مدیران محصول در آی‌تی (IT) یا سازمان‌های تجاری نیز می‌توانند از چنین نمودارهایی برای مقایسه‌ی محصولات مختلف از منظر طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها استفاده کنند، مانند نشان دادن مجموعه‌ای از وسایل برقی مختلف هوشمند بر اساس کیفیت، باتری، ظاهر و پردازنده‌های آن‌ها به گونه‌ای که مصرف‌کنندگان بتوانند به‌راحتی و به‌سرعت بهترین گزینه را بر اساس اولویت‌های خود برگزینند. در ادامه به چند مورد دیگر از انواع نمودار می‌پردازیم.
۹. نمودار گیج یا عقربه‌ای
عوامل درنمودار گیج (Gauge) به عنوان مقدارهای مجزا نشان داده می‌شوند. چنین شاخص‌هایی معمولا از رنگ قرمز برای پیام اشتباه یا سبز برای موارد صحیح استفاده می‌کنند. این نوع از انواع نمودار برای نمایش چند شاخص کلیدی عملکرد (KPI)، به ویژه برای برنامه‌های تجاری، ایدئال هستند. بنابراین این نوع از انواع نمودار معمولا توسط مدیران یا کارفرمایان برای تکالیف جاری استفاده می‌شود.
مزیت اصلی نمودارهای گیج، نشان دادن میزان پیشرفت در یک هدف است و با نشان دادن عاملی مانند KPI ؛ با ارزیابی تک‌موردی جزئیات را به گونه‌ای آشکار می‌کند که درک آن آسان باشد. با این حال یکی از نقاط ضعف این نوع از انواع نمودار محدودیت آن در نشان دادن بیش از یک نقطه داده است. در این حالت نمودار ستونی انتخاب بهتری محسوب می‌شود.
۱۰. نمودارهای مقایسه‌ای
نمودارهای مقایسه‌ای (Comparison charts)، که به عنوان نمودارهای خوشه‌ای نیز شناخته می‌شوند، به طور معمول برای مقایسه‌ی حداقل دو شی، واحد یا گروه‌های داده استفاده می‌شوند. این نمودار می‌تواند مقایسه‌ای بصری از جزئیات کیفی و کمی بین دو یا چند چیز ارائه دهد. نمودارهای مقایسه‌ای انواع مختلفی دارند، از جمله مقایسه‌ی بین مؤلفه‌ها، موارد، سری‌های زمانی، همبستگی‌ها و توزیع فراوانی‌ها. هدف اصلی نمودارهای مقایسه‌ای نشان دادن نمایی کلی از احتمالات در شرایط مختلف است.
مثالی برای استفاده از نمودارهای مقایسه‌ای
نمودارهای مقایسه‌ای در مباحث تحقیق و فرایند تصمیم‌گیری برای موضوعات تجاری و علمی نقش پررنگی ایفا می‌کنند. تصمیم‌گیرندگان سازمان‌های بزرگ‌تر ممکن است برای تجزیهوتحلیل پیشرفت گروه‌های داده‌های مختلف و داده‌های رقبا در طی زمان، به مقایسه‌ی جامع و با جزئیات بیشتر نیاز داشته باشند.
نکاتی برای استفاده از انواع نمودارها و چارت‌ها
در این مطلب ۱۰ نوع از بهترین نمودارهای معمول در زندگی روزمره و کاربردهای آن‌ها را بررسی کردیم. در ادامه می‌توانید طرحی کلی از مهم‌ترین نکات مربوط به انواع نمودار را مشاهده کنید.
- مقادیر داده: شما باید هرگونه جزئیات اضافی مانند رنگ، متن یا خط را از نمودارهای خود حذف کنید. سعی کنید یک نمودار واحد را ساده، یا آن را به دو یا چند نمودار جداگانه تقسیم کنید. متغیرهای موجود در نمودار شما باید مستقیما به واحدهای عددی گروه‌های داده‌ی شما متصل شوند؛
- ساختار: اطمینان حاصل کنید که نمودارهای شما مقایسه‌های واضح و آسانی برای خواندن ارائه می‌دهند. بنابراین باید مجموعه داده‌های خود را بر اساس مقادیر منتخب خود به ترتیب واضحی بچینید؛
- شاخص‌ها (ایندیکاتور): شاخص‌ها برای برجسته کردن پروژه های شما بسیار مهم هستند. برای جلوگیری از جست‌وجوی غیرمستقیم، برچسب‌ها را روی خطوط ، نوار و بخش‌های مناسب خود در نمودارها قرار دهید؛
- رنگ‌ها و محورها: سعی کنید دسته‌بندی‌های رنگ نمودارهای خود را ساده‌تر کنید. در دسته‌های یکسان از همان رنگ در تناژهای متفاوت کمک بگیرید. در نمودارها برای محورها یا برچسب‌های یکسان از الگوی رنگی یکسانی استفاده کنید. و اگر نمی‌توانید رنگ‌ها را در نمودارهای چاپی خود به وضوح ببینید، باید رنگ‌های موجود را تغییر دهید.
خلاصه
استفاده از نمودار می‌تواند بررسی اطلاعات و داده‌های پیچیده را ساده‌تر کند. با دیدن یک نمودار به راحتی می‌توان به بسیاری از ویژگی‌های مجموعه‌ای از اطلاعات و داده‌ها پی برد. نمودارها اطلاعات عددی و آماری را به‌صورت منظم نشان می‌دهند. در این مطلب انواع نمودار را بررسی کردیم. اگر هنوز هم سؤالی درمورد انواع نمودارها دارید، می‌توانید با ما در میان بگذارید.
منبع: edrawsoft.com
