هدف چیست؟ تعریف هدف، انواع آن و اشتباهات رایج در تعیین اهداف
با اینکه سوال ساده‌ای به نظر می‌رسد، اما سؤال «هدف یعنی چه؟»، پرسش بسیار مهمی است. به خصوص اگر دغدغه‌ی نتیجه‌گیری مطلوب از زندگی روزمره‌مان را داشته باشیم، این موضوع برای‌مان مهم‌تر هم می‌شود. همه‌ی افراد فکر می‌کنند که از قبل می‌دانند مفهوم هدف چیست و احتمالا در تمام زندگی خود چندین بار هدف‌گذاری کرده‌اند. با این حال هنگامی که ما با مفاهیم خاصی بیشتر آشنا می‌شویم، معنا و جوهر واقعی آنها را فراموش می‌کنیم. از این رو جای تعجب ندارد که مردم هدف‌های بسیاری در زندگی برای خود تعیین می‌کنند اما به بخش کمی از آنها می‌رسند.
وقتی نمی‌دانید هدف چیست و اهمیتِ داشتن هدف در زندگی را درک نمی‌کنید، ممکن است هر چیزی را روی کاغذ بنویسید و آن را هدف‌تان بنامید، و وقتی نتوانید به آن برسید، ناامید شوید. دیدگاه‌های مختلفی درباره اهداف و آنچه بازنمایی می‌کنند وجود دارد. در این مطلب توضیح می‌دهیم که مفهوم هدف چیست و درمورد برخی تصورات غلط در مورد اهداف نیز توضیح می‌دهیم. این مطلب همچنین دیدگاه‌های جایگزین بهتری را نسبت به اهداف ارائه می‌دهد، به گونه‌ای که اهداف به‌عنوان شاخصی برای پیشرفت شما باشند؛ و نه معیاری از شکست یا موفقیت.
مفهوم هدف چیست؟
حال توضیح می‌دهیم مفهوم هدف چیست و داشتن هدف در زندگی چه ارزشی دارد. تعاریف مختلفی از آن وجود دارد، بیایید تعریف یکی از پیشگامان اولیه در تئوری هدف گذاری را بررسی کنیم:
هدف، ایده‌ای از آینده یا نتیجه‌ای مطلوب است که شخص یا گروهی از مردم تصور، و برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند و متعهد می‌شوند آن را به دست آورند.
در ادامه‌ی پاسخ پرسش مفهوم هدف چیست و نقش هدف در زندگی چیست، باید بگوییم که اهداف نشانگر تصمیماتی است که می‌گیریم و مسئولیت‌هایی را برای دستیابی به آنها می‌پذیریم، برخی از عادت‌های بد خود را ترک می‌کنیم، عادت‌های مفیدی را کسب، یا در زمینه‌های مختلف زندگی دستاوردهایی کسب می‌کنیم.
اهداف، ما را قادر می‌سازند تا با تعیین آنچه در زندگی می‌خواهیم به تمرکز بیشتری برسیم. داشتن هدف در زندگی ما را با‌انگیزه نگاه می‌دارد و دائما ما را به عمل‌کردن وامی‌دارند. هنگامی که هدفی در زندگی به درستی انتخاب و دنبال شود می‌تواند به ما کمک کند تا از فرصت‌های زندگی‌مان به نحو احسن بهره ببریم.
هدف‌ها را می‌توان در زمینه‌ها و همچنین بازه‌های زمانی مختلفی از زندگی اعمال کرد. به عنوان مثال اهداف زندگی شما می‌تواند شامل هدف‌های توسعه فردی، اهداف شغلی، آموزشی، بهداشتی، خانوادگی و روابط، اهداف معنوی، اجتماعی و… باشد.
همچنین اهداف را می‌توان بر اساس زمان و مدت آنها به اهداف زندگی یا بلند مدت، کوتاه مدت و حتی اهداف موعد، که هدف‌های کوچکی هستند و برای رسیدن به اهداف کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت تعیین می‌کنیم، تقسیم کرد. در ادامه، مفهوم و ویژگی‌های انواع هدف را بررسی می‌کنیم، تا انتها با ما همراه باشید.
سردرگمی‌های معمول درباره اهداف
برای تعیین کردن اهداف با دیدگاه‌های مناسب و بهترین استفاده از آنها، لازم است بین اهداف و مفاهیم مرتبط با آن تمایز قایل شویم. مفاهیم زیر اغلب با مفهوم اصلی هدف اشتباه گرفته می‌شوند، اگرچه این مفاهیم نیز خود در اهداف و هدف‌گذاری نقش مهمی دارند:
تفاوت هدف و رویا
رویاها، آرزوهایی هستند که توسط میل و اشتیاق تحریک می‌شوند. آنها در قلمروی تخیل وجود دارند و اغلب الهام‌بخش ما هستند. با این حال هدف مبتنی بر عمل است. اهداف، ما را به تلاش وامی‌دارند و به ما در دستیابی به نتایج کمک می‌کنند. رویاهای ما فقط با تعیین چند هدف واقع‌بینانه در زندگی و تلاش جدی قابل تحقق هستند.
تفاوت هدف و چشم‌انداز
چشم‌انداز در زندگی مهم است اما با هدف یکسان نیست. چشم‌انداز شما نشان‌دهنده‌ی جایی است که در زندگی خود می‌خواهید بروید یا مقصدی که می‌خواهید به آن برسید. با این حال مسیرهایی که شما را به آن مقصد می‌رساند اغلب تا زمانی که آنها را به چند هدف تقسیم نکنید، مشخص نمی‌شوند.
اهداف به شما کمک می‌کنند تا مراحلی را که باید برای تحقق چشم‌انداز خود انجام دهید، درک و تعیین کنید. داشتن یک دیدگاه گسترده‌تر شما را در رسیدن به هدف بیشتر کمک می‌کند. علاوه بر این هنگامی که اهدافتان شما را به سمت مقصد نهایی چشم‌اندازتان هدایت می‌کنند، داشتن چشم‌انداز باعث خواهد شد که به هدف‌گذاری‌تان توجه کنید. بدین ترتیب نه تنها از دستیابی به یک هدف خاص راضی خواهید بود، بلکه پیشرفت و موفقیت خود را نیز از منظر سهم آن هدف در دورنمای کلی خود مشاهده می‌کنید.
تفاوت هدف و توقع
هدف نباید با توقع اشتباه گرفته شود، همان‌طور که می‌دانید مفهوم هدف با توقع متفاوت است. توقعات مواردی است که فکر می‌کنیم باید داشته باشیم یا جایگاه‌هایی که احساس می‌کنیم باید به آنها دست یابیم. تفاوت هدف و توقع این است که توقعات در زمان‌هایی که احساس می‌کنید تا حداکثر پتانسیل خود تلاش نمی‌کنید می‌توانند باعث ناامیدی شوند.
برای مثال وقتی قبل از مسابقات المیپک، با تیم‌های مختلف مصاحبه می‌شود، همه انتظار دارند که یک مدال کسب کنند. اما آیا همه‌ی آنها مدال کسب می‌کنند؟ اما وقتی بعد از مسابقات به برندگان واقعی گوش می‌دهید، به شما می‌گویند که چگونه اهداف‌شان به آنها کمک کرد تا توجه خود را روی موفقیت متمرکز، و در این مسیر تلاش کنند.
هدف نیاز به تمرکز و وضوح بیشتری دارد، در حالی که توقعات اغلب واقع‌بینانه نیست.
تفاوت هدف و خواسته
حال توضیح می‌دهیم تفاوت خواسته و هدف چیست. همه‌ی ما خواسته‌ها و تمایلاتی داریم، آنها نمایانگر چیزهایی هستند که می‌خواهیم. با این حال برای به دست آوردن خواسته های خود ممکن است مجبور شویم یک یا چند هدف را تعیین کنیم. در حالی که خواسته معمولا خوشایند است، هدف می‌تواند این گونه نباشد.
به عنوان مثال تناسب اندام احساس خوبی می‌دهد، اما احتمالا ورزش و رژیم نه. اما ورزش و رژیم غذایی برای تناسب اندام ضروری‌اند. گذراندن تعطیلات در کشتی کروز احساس خوبی دارد، چه کسی است که چنین چیزی نخواهد؟ با این حال کار کردن برای ساعات اضافی و صرفه‌جویی در هزینه‌های سفر هم کار آسانی نیست.
اهداف، اقدامات خاصی است که ما برای برآورده کردن خواسته‌های خود تعیین می‌کنیم.
تفاوت هدف و اهداف اجرایی
اهداف اجرایی، وظایفی است که ما باید برای دستیابی به هدف خود انجام دهیم. برای بیان تمایز بین هدف و اهداف اجرایی باید با مفهوم هدف، استراتژی، اهداف اجرایی و همچنین تاکتیک آشنا شویم:
- هدف (Goal): یک نتیجه‌ی اولیه‌ی گسترده است؛
- استراتژی (Strategy): استراتژی رویکردی است که شما برای رسیدن به هدف در پیش می‌گیرید؛
- اهداف اجرایی (Objective): اهداف اجرایی قدمی قابل اندازه‌گیری است که برای دستیابی به یک استراتژی بر‌می‌دارید؛
- تاکتیک (Tactic): تاکتیک ابزاری است که شما در پیگیری چند هدف مرتبط با استراتژی به کار می‌گیرید.
به این مثال توجه کنید:
- هدف: ریزپردازنده‌های هسته رایانه را تا سال X به اصلی‌ترین و درآمد پیشتاز شرکت تبدیل کنیم؛
- استراتژی: با همکاری با تولیدکنندگان بزرگ، خریداران را ترغیب کنیم که پردازنده‌های ما بهترین محصولات بازار هستند؛
- اهداف اجرایی: براساس گزارش معیار، حداقل ۷۰ درصد از بازار ریزپردازنده‌های رایانه‌های سراسر جهان را دست بگیریم؛
- تاکتیک: با خلاقیت که زیربنای پیام‌رسانی ماست، از آگاهی از برند شرکای سخت‌افزاری بهره بگیریم تا پیام‌های کلیدی را در برنامه‌ی Intel به گوش مخاطب برسانیم.
اشتباهات بیشتر افراد درباره اهداف
بر اساس یک پژوهش تنها ۸ درصد از افراد به هدف‌های خود در زندگی دست می‌یابند. هنگامی که هدف‌های ما به‌درستی تعیین نمی‌شوند یا با دیدگاه‌های نادرستی به آن اهداف می‌پردازیم، ممکن است نتوانیم به آنها برسیم و در نتیجه ناامید شویم.
برخی از افراد اهداف خود را رها کرده‌اند یا به کلی هدف‌گذاری نمی‌کنند. برخی دیگر به دلیل عدم موفقیت در رسیدن به هدف خود ناامید شده‌اند. این رویکردها می‌تواند به تصورات غلطی که بسیاری از آنها درمورد هدف دارند، مرتبط باشند.
بیایید نگاهی به برخی تصورات غلط درخصوص هدف داشتن و هدف‌گذاری بیندازیم:
آیا هدف‌ها تنها معیار موفقیت یا شکست هستند؟
هنگامی که هدف داشتن به تنها معیار موفقیت ما تبدیل می‌شود، ممکن است درمورد نتیجه‌ای که می‌خواهیم به دست آوریم وسواس پیدا کنیم و فرایندی را که ما را به آن هدف می‌رساند، در نظر نگیریم.
این‌جاست که هدف‌های نتیجه‌محور و فرایندمحور مطرح می‌شوند. بیشتر افراد به جای هدف فرایندمحور، هدف‌های نتیجه‌محور تعیین می‌کنند. در ادامه توضیح می‌دهیم مفهوم هدف فرایندمحور و نتیجه‌محور یعنی چه و فرق هدف نتیجه‌محور و هدف فرایندمحور چیست. هدف‌های نتیجه‌محور فقط بر اساس نتایج هستند، در حالی که هدف‌های فرایندمحور مبتنی بر انجام فعالیت‌هایی مناسب هستند که در نهایت منجر به نتیجه‌ای عالی خواهند شد.
فرض کنیم که در حال حاضر یک میلیون تومان در هفته درآمد دارید و هدف خود را برای دو میلیون تومان در هفته تعیین کرده‌اید. اما پس از انجام همه‌ی کارها و تعیین استراتژی‌های‌تان تنها یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان درآمد کسب کرده‌اید. اگر این هدف نتیجه‌محور باشد، احتمالا از رسیدن به هدف‌تان ناراضی خواهید بود. با این حال اگر هدف شما فرایندمحور باشد، از اینکه درآمد خود را بهبود بخشیده‌اید، راضی خواهید بود و انگیزه بیشتری برای تلاش خواهید داشت.
اهداف با خوشبختی مرتبطند؟
یکی از افسانه‌های دیگر درمورد هدف این است که دستیابی به آن باعث خوشبختی می‌شود. البته که رسیدن به تناسب اندام یا گذراندن تعطیلات را در کشتی مسافرتی حس خیلی خوبی دارد، با این حال هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانید به تمام اهداف تعیین‌شده‌ی خود برسید.
برای اینکه ناامید نشوید، به جای اینکه اجازه دهید نتایج خوشبختی شما را تعیین کنند، سعی کنید همیشه فرد خوشحالی باشید.
بازنگری در تعریف مفهوم هدف
پس اگر می‌خواهید در رسیدن به هدف خود موفق شوید، باید بدانید مفهوم هدف واقعا چیست و چه ارتباطی با پلند‌پروازی دارد.
هدف ربطی به بلندپروازی‌های عمیق ندارد
بسیاری از افراد انگیزه‌های اشتباهی برای پیدا کردن هدف در زندگی دارند. ممکن است این گونه اهداف درواقع الهام‌گرفته از دیدن افرادی دیگر باشد که به آنها دست یافته‌اند. با این حال چنین اهدافی می‌تواند با عمیق‌ترین بلندپروازی‌های آنها بی‌ارتباط باشد. این امر همچنین می‌تواند به کمبود انگیزه‌ی لازم برای تلاش و رسیدن به هدف مد‌نظر منجر شود.
هدف اصلی باید به دیدگاهی بزرگ‌تر و گسترده‌تر درمورد زندگی متصل شود. هدف‌ها به خودی خود مقصد نیستند، آنها قرار است وسیله‌ای برای دستیابی به چیزی بزرگ‌تر باشد.
هدف باید برای اثبات تعهد حاصل شود
اگر هدف این است که به ۱۰ برسید و شما تنها قادر به دستیابی به ۶ هستید، به این معنی نیست که شما متعهد نیستید. ممکن است موضوع این باشد که موانعی در راه رسیدن به هدف وجود دارد که آنها را پیش‌بینی نمی‌کردید. به همین دلیل هدف شما باید انعطاف‌پذیر، قابل تغییر و بازتابی از واقعیت‌های فعلی باشد.
درمجموع، ایده‌های به اشتراک گذاشته شده در بالا به شما کمک می‌کنند تا هدف مناسبی تعیین کرده و با دیدگاه مناسبی به آن بنگرید. احتمالا تاکنون متوجه شده‌اید که بهتر است یک هدف متناسب با دورنمایی بزرگ‌تر و گسترده‌تر از زندگی خود تعیین کنید. به این دلیل که به شما کمک می‌کند تا هدف خود را از نظر پیشرفتی که نسبت به دورنمای وسیع‌تر خود داشته‌اید ببینید و نه از منظر نتایج خاص. بدین ترتیب بدون توجه به نتایج موقت، کارهای لازم را برای رسیدن به اهداف مطلوب خود انجام خواهید داد.
همه‌ی این موارد به شما کمک می‌کنند تا مجددا هدف‌تان را تعیین کنید و نیز به شما این امکان را می‌دهد که بیشترین استفاده را از زندگی‌تان کنید.
انواع هدف
تا زمانی که اهدافی باشند که شما بخواهید در بازه‌ی زمانی خاصی به آنها دست یابید، هدف می‌تواند راجع به هر چیزی در زندگی باشد. دسته‌بندی‌هایی از انواع هدف وجود دارد که می‌توانید به کمک آن زندگی خود را بهتر کنید. به عنوان مثال می‌توانید با هدف بهبود دایره‌ی واژگان خود تصمیم بگیرید که حداقل ۳۰ کتاب در هر سال مطالعه کنید. برای رسیدن به این هدف نیز باید چند هدف کوچک‌تر مانند مطالعه‌ی ۳۰ دقیقه در روز یا چهار ساعت در هفته و خواندن سه کتاب در ماه برای خود معین کنید.
در حالی که مشغول به این موضوع هستید، ممکن است متوجه شوید که خانواده و رابطه‌ی شما و همچنین حیطه‌ی کاری‌تان نیاز به توجه بیشتری دارند. یا احتمال دارد متوجه شوید برای تأمین هزینه‌های فزاینده زندگی، باید میانگین درآمد خود را افزایش دهید. علاوه بر این در حالی که رویاهای‌تان را دنبال می‌کنید باید مراقب وضعیت سلامتی خود هم باشید.
برای اینکه کارها را سروسامان دهید و زندگی خود را در مسیر مطلوبی قرار دهید، دسته‌بندی‌هایی از اهداف را در ادامه آورده‌ایم که هنگام تعیین هدف و مقصدتان باید در نظر بگیرید. این دسته‌بندی در افزایش بهره وری، رسیدن به موفقیت و ساختن زندگی متعادل به شما کمک می‌کنند.
۱. هدف‌های کوتاه‌مدت
هدف کوتاه‌مدت نوعی از هدف است که شما فورا یا در آینده‌ی نزدیک می‌خواهید به آن دست یابید. داشتن این نوع هدف در زندگی به شما کمک می‌کند تا درمورد آنچه می‌توانید برای رسیدن به رویاهای خود در سال آینده انجام دهید فکر کنید. شما می‌توانید از چند هدف کوتاه‌مدت به عنوان واحدهای کوچک‌تری از اهداف بزرگ فکر کنید، مراحل کوچک‌تری که شما را به رویاهای بزرگ‌ترتان وصل می‌کنند.
به عنوان مثال اگر هدف بلند‌مدت شما خرید خانه در پنج سال آینده باشد، هدف کوتاه‌مدت شما می‌تواند صرفه‌جویی در مقدار مشخصی از درآمد ماهانه‌تان باشد تا بتوانید در زمان تعیین‌شده خانه مورد نظر خود را بخرید.
در این‌جا نمونه‌های بیشتری از هدف کوتاه‌مدت آورده شده است:
- در یک ماه پنج کیلوگرم وزن کم کن؛
- در طی شش ماه آینده درآمد خود را ۴۰ درصد افزایش بده؛
- در طی دو ماه در پنج دوره‌ی آنلاین شرکت کن؛
- برای لذت بردن از تعطیلات در سال آینده مقداری پول پس‌انداز کن؛
- هر ماه یک کتاب بخوان؛
تعیین هدف کوتاه‌مدت باعث ایجاد انگیزه در شما خواهد شد. این احساس که با به انجام رساندن کاری ایجاد می‌شود و خط زدن آن از لیست باعث می‌شود انگیزه‌ی بیشتری برای رسیدن به دستاوردهای‌تان داشته‌باشید.
۲. اهداف بلند‌مدت
حال توضیح می‌دهیم مفهوم این نوع از هدف چیست. هدف بلند مدت چیزی است که می‌خواهید در آینده انجام دهید اما برای دستیابی به آن باید هم اکنون قدم بردارید. این نوع هدف معمولا گسترده‌تر است و به زمان بیشتری نیاز دارد.
هدف بلند‌مدت می‌تواند درباره چیزهایی مطرح شود که می‌خواهید برای خود، خانواده، شغل، تحصیل، سلامتی و… به دست آورید. در این‌جا نمونه‌هایی از هدف بلند‌مدت آورده شده‌است:
- مدرک دکترا بگیر؛
- موسسه‌ای عام‌المنفعه تاسیس کن؛
- به شغل رویایی خود مشغول شو؛
- خانه بخر؛
- برای دوران بازنشستگی خود پس‌انداز کن؛
- زبان دیگری را به بهترین نحو یاد بگیر؛
- به کشور دیگری مهاجرت کن.
هدف بلند‌مدت، شما را به هدف‌های بزرگ‌تری مرتبط می‌کند و باعث جهت‌دهی شما می‌شود. دستیابی به هدف‌های بلند‌مدت نتایج ماندگارتری به همراه دارند. تصور کنید که قادر خواهید بود صاحب خانه‌ی موردعلاقه‌تان شوید، تا زمانی که بخواهید می‌توانید در آن خانه زندگی کنید و لذت ببرید. یاد بگیرید که چگونه هدف بلند مدت تعیین کنید و به موفقیت برسید.
۳. اهداف مادام‌العمر
در این بخش نیز پاسخ می‌دهیم هدف مادام‌العمر چیست. هدف مادام‌العمر نوعی از اهداف است که شما قصد دارید در طول عمر خود به آن برسید. این هدف اساسا با رویای زندگی، دورنما و هدف‌های شما ارتباط دارد و می‌تواند در هر نقطه از زندگی شما رخ دهد؛ اوایل بزرگسالی، میانسالی یا پیری. هیچ محدودیتی برای آنچه می‌توانید در طول زندگی خود تعیین کنید، وجود ندارد. حال که دانستیم هدف مادام‌العمر یعنی چه و چه مفهومی دارد، در ادامه با یک مثال آن را بیشتر بررسی می‌کنیم.
به عنوان مثال می‌توانید اهداف مادام‌العمر خود را تشکیل خانواده و بزرگ کردن سه فرزند، داشتن یک جت شخصی در ۴۰ سالگی یا بازنشستگی در۵۰ سالگی تعیین کنید. آن همچنین می‌تواند تغذیه‌ی دوهزار کودک بی بضاعت قبل از مرگ باشد.
حال که دانستیم مفهوم هدف مادام‌العمر چیست و داشتن این نوع هدف چه ارزشی دارد، در ادامه چند نمونه از آن را بررسی می‌کنیم. این فقط نمونه‌ای است که نشان می‌دهد هدف‌های مادام‌العمر می‌توانند درمورد هر چه که بخواهید باشند.
نمونه‌های بیشتر از اهداف مادام‌العمر:
- مجری تلویزیون شو؛
- قبل از ۳۵ سالگی در یکی از حوزه‌های برتر دنیای سیاست، تجارت، ورزش یا سرگرمی مشغول به کار شو؛
- در ۶۵ سالگی به کوه اورست صعود کن؛
- قبل از ۵۵ سالگی به همه کشورهای جهان سفر کن؛
- چند هکتار زمین در آفریقا به عنوان خانه‌ی سالمندان و مزرعه بخر و توسعه بده؛
- تناسب اندام خود را حفظ کن و در ۸۰ سالگی در ماراتن شرکت کن.
۴. اهداف سلامتی و تناسب اندام
قبل از هر چیز دیگری، مهم‌ترین هدف شما در زندگی باید زنده ماندن و سالم بودن باشد. هنگامی که از نظر جسمی و روحی در وضعیت مناسبی باشید، داشتن عملکرد خوب در زمینه‌های دیگر زندگی نیز آسان‌تر خواهد بود.
چند هدف مربوط به سلامتی که می‌توانید تعیین کنید:
- به مدت ۴۰ دقیقه در روز قدم بزن؛
- از خوردن غذاهای با کلسترول بالا خودداری کن؛
- ساعت خواب مشخصی داشته باش؛
- سیگار را ترک کن؛
- روزانه دو لیتر آب بنوش.
۵. هدف‌های شغلی
اکنون توضیح می‌دهیم مفهوم هدف شغلی چیست. هدف شغلی نقشه‌ی راهی‌ست که به شما در رسیدن به زندگی حرفه‌ای پربارتر و مترقی‌تر کمک می‌کند. صرف نظر از سطحی که در حال حاضر در حرفه‌ی خود دارید، باید به طور مداوم این نوع هدف را برای رشد و دستیابی بیشتر در زمینه‌ی شغلی خود تعیین کنید. هدف‌های شغلی شما باید دیدگاه حرفه‌ای شما را منعکس کنند. همچنین باید با دقت درمورد آنچه می‌خواهید انجام دهید خوب فکر کنید.
حال توضیح دادیم هدف شغلی یعنی چه و چه ارزشی دارد، وقت آن است که به چند نمونه از آن بپردازیم. در زیر چند نمونه هدف شغلی آورده شده است:
- مدرک بالاتری بگیر؛
- در زمینه تخصص‌ات بده؛
- ظرف پنج سال به سمت مدیر ارشد اتقا پیدا کن؛
- معیارهای عملکرد شغلی خود را افزایش بده؛
- شغلی با بسته‌ی رفاهی بهتر پیدا کن.
۶. اهداف مالی
بیشتر ما کم‌تر از آنچه می‌توانیم درآمد داریم و بیشتر از آنچه که باید هزینه می‌کنیم. تعیین اهداف مالی در کنترل امور مالی به شما کمک می‌کند. برای تعیین اهداف مالی، شما باید بدانید که چه چیزی برای‌تان مهم است و برای چه چیزهایی می‌توانید در کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت هزینه کنید.
چند نمونه از اهداف مالی که می‌تواند به شما ایده دهد:
- یک برنامه‌ی هزینه‌ی ماهانه تنظیم کن و به آن پایبند باش؛
- ماهانه مبلغ مشخصی را پس‌انداز کن؛
- چند منبع درآمد جایگزین ایجاد کن؛
- درآمدت را تا ۵۰ درصد افزایش بده؛
- بدهی‌هایت را پرداخت کن.
۷. هدف‌های تجاری
رشد و حفظ تجارت در مسیر مناسب نیاز به تعیین انواع مناسبی از اهداف دارد. برای دستیابی به آن باید چشم انداز و مأموریت بلند‌مدت خود را برای تجارت‌تان تعیین، و همچنین اهداف کوتاه‌مدت قابل‌سنجش و ملموسی تعیین کنید.
حال دانستیم مفهوم هدف تجاری چیست و چگونه می‌توان به آن دست یافت، در ادامه چند نمونه از این اهداف را نیز بررسی می‌کنیم. در این بخش چند نمونه از هدف‌های تجاری آورده شده‌است:
- هزینه‌های سربار را تا ۳۰ درصد کاهش بده؛
- مشتری‌های جدیدی به دست بیاور؛
- وارد یک بازار جدید شو؛
- محصول جدیدی طراحی کن؛
- سهم بازارت را افزایش بده.
۸. هدف‌های فردی
اهداف فردی اهدافی هستند که شما به کمک آنها به نسخه‌ای بهتر از خودتان در آینده تبدیل می‌شوید. در ادامه توضیح می‌دهیم مفهوم هدف فردی چیست. این اهداف شامل فعالیت‌ها و برنامه‌هایی است که برای توسعه‌ی فردی، اهداف معنوی یا حتی اهداف آموزشی دنبال می‌شوند. نمونه‌هایی از اهداف فردی عبارتند از:
- هر ماه یک کتاب بخوان؛
- عادت قدردانی را در خودت ایجاد کن؛
- در کارهایت اهمال‌کاری نکن؛
- صبح‌ها زود بیار شو؛
- روی هوش هیجانی خودت کار کن.
۹. اهداف خانوادگی
حال توضیح می‌دهیم هدف خانوادگی چیست و مفهوم این نوع هدف را کامل بررسی می‌کنیم. محیط و جو خانه برای تجربه‌ی تعادل و بهزیستی فاکتور بسیار مهمی است. بنابراین اگرچه در آخر لیست ذکر کرده‌ایم، این نوع از اهداف اهمیت ویژه‌ای دارند. تعیین اهداف خانوادگی به شما کمک می‌کند تا اوضاع خانوادگی خود را مرتب نگاه دارید و لحظات شادی را با افرادی تجربه کنید که دوست‌شان دارید.
نمونه‌هایی از اهداف خانوادگی عبارتند از:
- برای داشتن خانواده‌ای سالم، سبزیجات بیشتری بخورید؛
- زمان هفتگی یا ماهانه برای وقت‌گذرانی با یک‌دیگر تعیین کنید،
- هر روز به یک‌دیگر عشق بورزید؛
- برای انجام برخی کارها برای کمک به همسرتان داوطلب شوید؛
- برای یک سفر با خانواده پس‌انداز کنید.
علاوه بر اهداف خانوادگی، می‌توانید اهدافی برای ازدواج و رابطه‌ی عاطفی خود نیز در نظر بگیرید.
روش اسمارت (SMART) برای طراحی هدف‌ها
برای اینکه اهداف اصلی خود را کارآمد و دست‌یافتنی کنید، نکاتی وجود دارد که باید در روند برنامه‌ریزی برای آنها در نظر بگیرید. اهداف SMART یکی از چارچوب‌های هدف‌گذاری است که به کمک آن اهداف خود را با دیدگاه مناسبی طراحی می‌کنید.
اسمارت درواقع مخفف پنج کلمه است که اهداف مشخص (Specific)، قابل‌اندازه‌گیری (Measurable)، دست‌یافتنی (Achievable)، مرتبط (Realistic) و مبتنی بر زمان (Timely) را نشان می‌دهند. هدفی که اسمارت نباشد چیزی نیست جز یک هدف مبهم، و چنین هدفی به سختی قابل‌دستیابی است.
تعیین اهداف اسمارت ملزوم این است که بدانید چه می‌خواهید به دست بیاورید و نیز برای دستیابی به آن چه چیزی لازم دارید. تعیین اهداف از طریق فرایند اسمارت می‌تواند به شما در اصلاح ایده‌ها و تعریف مجدد اهدافتان کمک کند.
تعریف کوتاهی از اهداف اسمارت به این صورت است:
- هدف مشخص: هدف شما شفاف، با جزئیات بسیار زیاد و معنادار است؛
- هدف قابل‌اندازه‌گیری: هدف‌های شما برای پیگیری میزان پیشرفت‌تان قابل‌سنجش هستند؛
- هدف دست‌یافتنی: هدف شما واقع‌گرایانه است و شما ابزر و منابع لازم برای دستیابی به آن را دارید؛
- هدف مرتبط: هدف‌های شما با ماموریت و دیدگاه‌تان مرتبط هستند؛
- هدف مبتنی بر زمان: هدف شما ضرب‌الاجل دارد.
ارزش تعیین هدف در زندگی
بگذارید توصیه‌ای دوستانه بکنیم، زمان گذاشتن برای تعیین هدف‌هایتان واقعا ارزشش را دارد، پس همین امروز شروع کنید.
اهداف زندگی دقیقا چیست؟ به عبارت ساده، آنها چیزهایی هستند که می خواهید در زندگی خود انجام دهید. اهداف زندگی چیزهای بزرگی است که برای آنها تلاش می کنید، مثلا ازدواج و تشکیل خانواده، شروع کسب‌وکار خود، مدیر یک شرکت بزرگ شدن یا سفر به دور دنیا. اهداف زندگی در واقع تمام کارهایی است که می‌خواهید قبل از مرگ در زندگی‌تان انجام دهید، کارهایی که بقیه، شما را در غیاب‌تان با آنها به یاد می‌آورند.
چرا اهداف این‌قدر اهمیت دارند؟ تعیین اهداف به شما انگیزه می‌بخشد و به شما کمک می‌کند تا به زندگی خود جهت دهید. به اهدافتان به چشم ستاره‌ی شمالی در آسمان نگاه کنید. این اهداف شما را به جایی راهنمایی می‌کنند که می‌خواهید به آنجا بروید. اما هنوز هم انتخاب مسیر بر عهده‌ی خود شماست.
هدف زندگی
داشتن هدف در زندگی برای شما نباید کار دشواری باشد. اگر مطمئن نیستید که چه اهدافی را برای زندگی خود تعیین کنید، به ارزش‌ها و احساسات خود برای ایده گرفتن توجه کنید. برای داشتن یک زندگی متعادل و دستیابی به موفقیت در تمامی جنبه‌های آن، نیاز دارید که در زمینه‌های مختلف زندگی‌تان هدف‌های مشخصی تعیین کنید. تعیین هدف در این زمینه‌های کلیدی به شما کمک می‌کند تا زندگی خود را بهتر مدیریت کنید و قدم‌های هوشمندانه‌تری بردارید.
اکنون که درک بهتری از مفهوم هدف و نقش هدف در زندگی دارید، بیایید در مورد چگونگی هدف نویسی و نحوه‌ی پیدا کردن هدف در زندگی صحبت کنیم.
مراحل تعیین هدف‌های زندگی
بیشتر مردم تصور نسبتا مناسبی از آنچه واقعا در زندگی می‌خواهند دارند. فقط زمان خود را برای نوشتن اهداف اختصاص نداده‌اند. اگر شما هم این‌گونه هستید، عالی است. اما اگر هیچ ایده‌ای از آنچه می‌خواهید ندارید هم اشکالی ندارد، ما این‌جاییم که به شما در این مسیر پیدا کردن هدف در زندگی کمک کنیم.
حتی اگر قبلا هم کار مشابهی با آنچه می‌خواهم توصیف کنیم انجام داده‌اید، سعی کنید فعالیت زیر را دوباره امتحان کنید. شاید مدتی گذشته و برخی از اهدافتان تغییر کرده‌اند. شاید ارزشش را داشته باشد که دوباره روی برنامه‌‌تان کار کنید.
بهتر است با این مقدمه شروع کنیم:
۱. طوفان فکری درمورد اهداف زندگی
طوفان فکری درباره‌ی هدف‌های زندگی‌تان، اولین قدم در فرایند هدف نویسی است. مکانی آرام برای نشستن به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه پیدا کنید. اگر با چالشی مواجه شدید سعی کنید از جای‌تان بلند شوید و پیاده‌روی کنید، یا شاید دوش بگیرید. برخی از الهام بخش‌ترین فکرها در زیر دوش گرفته شده‌اند!
پیرامون تمام چیزهایی که در زندگی برای شما بسیار مهم است، فکر کنید. درباره چند مسئله که اخیرا واقعا درمورد آن فکر کرده‌اید یا بزرگ‌ترین چالش خود در زندگی فکر کنید. زمینه‌های زیادی در زندگی شما وجود دارد که می‌توانید اهدافی برای آنها تعیین کنید: شغل، خانواده، دوستان، روابط دیگر، مدرسه، معنویت، مسافرت، سرگرمی، خیریه، پول، سلامتی و.. این‌ها فقط بعضی از آن زمینه‌ها برای قلقلک دادن ذهن‌تان برای ایده‌یابی هستند.
هر چیزی را که به ذهن‌تان می‌آید، بنویسید. همه‌ی چیزهایی را که می‌خواهید انجام دهید و مواردی که برای شما سرگرم‌کننده یا هیجان‌انگیز به نظر می‌رسند.
۲. تعیین اهداف زندگی
مواردی که در طول تمرین هدف نویسی به ذهن‌تان می‌آید نباید به هیچ وجه اهداف قطعی زندگی شما تا آخر عمرتان باشد. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، افراد و آنچه برای‌شان مهم است تغییر می‌کنند. فقط سعی کنید روی مواردی که در حال حاضر برای شما مهم هستند تمرکز کنید.
- به آنچه در جلسه‌ی طوفان فکری نوشته‌اید، نگاه کنید؛
- این لیست را به چیزهایی که شما نمی‌توانید بدون آنها زندگی کنید محدود کنید. این موارد همان اهداف زندگی شماست؛
- بعد سعی کنید هر یک از اهداف خود را با یک تارگت خاص و نتیجه‌ی کاملا واضح مشخص کنید. باید بتوانید تصور کنید که زندگی شما هنگام دست یافتن به آن هدف چگونه خواهد بود؛
- تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا آنچه را که واقعا برای شما مهم است، شناسایی کنید.
۳. برنامه‌ریزی برای دستیابی به اهداف
پس از تعیین اهداف، مرحله‌ی بعدی ایجاد طرحی برای رسیدن به آنجاست. بسیاری از مربیان زندگی یا لایف کوچ‌ها به استفاده از سیستم ساده شناسی یا Simpleology که ابداع مارک جونر (Mark Joyner) است توصیه می‌کنند. سیستمی که برنامه‌ریزی روبه‌عقب خوانده می‌شود و توسط ارتش ایالات متحده نیز به کار می‌رود.
به طور خلاصه، درمورد آخرین مرحله‌ی لازم برای تحقق یکی از اهداف خود فکر کنید. اگر صعود به قله‌ی اورست در لیست شما قرار دارد، آخرین قدم شما بر قله باید چیزی باشد که به ذهن‌تان خطور می‌کند. قبل از آن شما باید برای انجام این کار با تیمی همراه شوید، برنامه‌ی غذایی و ورزشی مخصوصی داشته‌باشید و برنامه‌های سفر بریزید و موارد دیگر. به همین ترتیب به عقب پیش بروید تا در نهایت به اولین مرحله‌ای که باید انجام دهید برسید. این مرحله باید چیزی عملی و قابل‌دستیابی باشد.
اگر تمرین هدف نویسی را به درستی انجام داده‌اید و همه چیز را نوشتید، یک برنامه‌ی گام‌به‌گام و دقیق خواهید داشت تا بتوانید از آن برای تحقق اهدافتان استفاده کنید. بقیه‌ی کار، عملی کردن آن است.
۴. دنبال کردن آن هدف
هنگامی که هر یک از اهداف زندگی خود را برنامه ریزی کردید ممکن است کمی احساس ترس کنید، هیچ اشکالی ندارد. بالاخره این اهداف قرار است بزرگ‌ترین دستاوردهای زندگی شما باشد. بهترین راه شروع خط زدن آنها از لیست، این است که یکی یکی بر روی آنها کار کنید. تکرار می‌کنیم، یکی یکی.
فقط یکی از مواردی را که می‌خواهید انجام دهید انتخاب کنید. ترجیحا موردی که در حال حاضر برای شما مهم است، و برنامه‌ی خود را عملی کنید. مراحلی را که در تمرین قبلی انجام داده‌اید، به تقویم خود بیفزایید و درمورد اینکه چه زمانی می‌خواهید هر مرحله را عملی کنید، تصمیم بگیرید.
اگر هدف شما چیزی است که چندین سال طول می‌کشد تا تکمیل شود، امسال چه کاری می‌توانید انجام دهید تا به آن نزدیک‌تر شوید؟ در چند ماه آینده چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
مطمئن باشید وقتی روی مراحل کوچک‌تر و در دسترس‌تر تمرکز می‌کنید، اهداف شما دیگرآنچنان وحشتناک به‌نظر نمی‌رسند. قبل از غرق شدن و کلافگی با کارهای روزمره‌ای که باید انجام دهید دائما به خود یادآوری کنید که کارها را قدم به قدم انجام دهید. این کار همه چیز را قابل‌کنترل‌تر می‌کند.
هنگامی که آماده شدید، وقت آن است که به دنبال اهدافتان بروید. به یاد داشته باشید که فقط یک هدف زندگی را انتخاب، و تا جایی که می‌توانید انرژی خود را بر آن متمرکز کنید. اگر این چیزی است که شما واقعا می خواهید، پس نباید مشکلی از نظر انگیزه داشته باشید.
با انرژی ادامه دهید و تماشا کنید که در طی ۵ تا ۱۰ سال آینده چه کارهای شگفت‌انگیزی از شما برمی‌آید.
نتیجه‌ی نهایی
هرگز اجازه ندهید حتی یک لحظه از زندگی‌تان بدون تعیین هدف بگذرد و همواره برای دستیابی به مواردی که تعیین کرده‌اید تلاش کنید. بنشینید و به این فکر کنید که از حالا تا شش ماه آینده چه کاری برای پیشرفت در زندگی خود می‌توانید انجام دهید.
فراموش نکنید که برای طولانی‌مدت نیز برنامه بریزید. شما فقط همین یک زندگی را دارید، بنابراین اهدافی را که می‌خواهید در طول زندگی‌تان واقعیت ببخشید، تعیین کنید.
اگر اهداف شما اسمارت نباشند تعیین انواع اهداف فعالیت بیهوده‌ای خواهد بود. اهداف خود را به طور اسمارت طراحی کنید. در این صورت متوجه خواهید شد که رسیدن به هدف به اندازه‌ای که به نظر می‌رسد، دشوار نیست. در این مطلب توضیح دادیم مفهوم هدف چیست و همچنین انواع هدف و روش‌های تعیین هدف را توضیح دادیم.
منبع:
lifehack.org
huffpost.com
